รับ จัด ดอกไม้ งานศพ

 

ประเพณีงานศพ  เมืองตรังมีทั้งชาวไทยพุทธ  ชาวไทยมุสลิม  และชาวไทยเชื้อสายจีน  ประเพณีงานศพเมืองตรังจึงมีพิธีกรรมที่แตกต่างไปตามศาสนาและความเชื่อดั้งเดิม แต่มีบางอย่างทีเหมือนกันอันแสดงถึงความเป็นตรัง

 

งานศพชาวไทยพุทธ

            ชาวไทยพุทธท้องถิ่นมีกิจกรรมงานศพหลายขั้นตอน นับแต่วันตาย วันตั้งศพ วันฌาปนกิจศพ และวันหลังฌาปนกิจศพ เมื่อมีคนตายก็จะกระจายข่าวให้รู้กันทั่วไป บรรดาญาติมิตรผู้สนิทสนามรู้จักมักคุ้นกับญาติผู้ตาย ก็จะไปร่วมโดยจิตสำนึกว่า เพื่อนที่ดีจะเห็นกันเมื่อตาย

            เมื่อมีผู้ตาย พิธีแรกคือ การเตรียมบรรจุโลง ด้วยการจัดศพผู้ตายให้นอนหันศีรษะไปทางทิศตะวันตก จัดแต่งซองหมากพลู  ดอกไม้  ธูปเทียนให้ผู้ตายถือไว้แล้วคลุมด้วยผ้า จัดเตรียมโลงศพ อาบน้ำศพ แต่งตัวศพ  นิมนต์พระภิกษุทำพิธีมัดตราสัง  และนำศพบรรจุโลง

 ซึ่งมีความเชื่ออยู่ว่า จะไม่บรรลุโลงในวันพุธ ถ้าวันตายเป็นวันพุธก็จะรอเวลาไว้ จนผ่านเที่ยงคืนไปแล้ว จึงบรรจุศพลงโลง

            การจัดงานศพในสมัยก่อน เจ้าภาพต้องเตรียมการอยู่หลายวัน เตรียมสถานที่ปลูกโรงพิธี โรงเลี้ยง โรงครัว  จัดหาฟืน สิ่งของต่าง ๆ ที่จะใช้ในงานไปบอกกล่าวญาติมิตรที่อยู่ห่างไกล ดังนั้นจึงนำศพใส่โลงค้างไว้ก่อน    เมื่อถึงวันที่เหมาะสมซึ่งมักจะเป็นหน้าแล้ง ก็จะนำมาบำเพ็ญกุศล  อาจจัดพิธีที่บ้านหรือที่วัดตามสะดวก  ปัจจุบันเมื่อบรรจุศพแล้ว ส่วนใหญ่จะจัดงานต่อเนื่องจนเผาเรียบร้อยในคราวเดียว

            ชาวตรังนิยมตั้งศพบำเพ็ญกุศลหลายวัน  โดยถือเอาวันฤกษ์ดีเป็นวันยกศพไปเผาหรือฝัง  ซึ่งมักจะจัดงานศพให้เสร็จสิ้นในช่วงเดือน  ไม่นิยมจัดงานศพฉีกขาข้ามเดือน (หมายถึง การตั้งบำเพ็ญกุศลที่มีวันอยู่ระหว่างข้างขึ้น กับข้างแรมหรือระหว่างเดือนต่อเดือน)  หลังจากยกศพขึ้นแล้วก็จะจัดเตรียมงานจนถึงวันสำคัญในสามวันสุดท้าย คือ วันเข้าทับ วันเข้าการ และวันเผา

            เมื่อเริ่มงานก็มีจัดการตกแต่งโลง  ตอนกลางคืนมีสวดพระอภิธรรม กลางวัน ทำบุญถวายสังฆทาน เตรียมอาหารไว้จัดเลี้ยงผู้มาฟังสวดและนั่งเพื่อนศพ  มีมหรสพตามฐานะเจ้าภาพ เช่น หนังตะลุง มโนราห์ กาหลอ กลอนลาน เป็นต้น  ในวันเข้าทับอาจมีการจุดดอกไม้ไฟประเภท  อ้ายตูม ตรวด  เพื่อเป็นสัญญาณบอกข่าว

            การเตรียมงานศพ ในปัจจุบันที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ชาวตรัง คือ การพิมพ์ใบประกาศงานศพขนาดใหญ่  ปิดประกาศให้เพื่อนฝูงญาติมิตรทราบเพื่อจะได้มาร่วมงาน

            การเลี้ยงอาหารแก่ผู้มาร่วมงาน ในวันแรก ๆ ตอนกลางคืนจะมีถั่วลิสงคั่วกับน้ำชา หรือน้ำเย็น บางทีก็จะมีขนมแห่ง หรือขนมสด ตลอดจนอาหารประเภทขนมจีน ก๋วยเตี๋ยว ตามฐานะเจ้าภาพ หรือตามที่ญาติมิตรจัดมาช่วย ในวันเข้าทับ จะมีการล้มหมู ล้มวัว ไว้สำหรับงานเลี้ยงใหญ่ ในวันเข้าการ  ในวันเข้าทับนี้พ่อครัวจะนำเอาเครื่องในมาแกงก่อน เรียกว่า แกงสมรม แขกที่มาจะได้รับเลี้ยงข้าวมื้อเย็นด้วย  พอถึงวันเข้าการ ซึ่งคนจะมากันเป็นจำนวนมาก การเลี้ยงข้าวมื้อเย็น ถือเป็นเรื่องสำคัญ ต้องมีอาหารอย่างน้อย 3 อย่าง แกงหลักมักจะเป็นแกงเนื้อวัวน้ำขลุกขลิกใส่เครื่องเทศ เรียกว่า เครื่องร้อย   แกงจืด และผัด  หรือเกายุก (คล้ายหมูพะโล้ ปรุงรสเพิ่มเติมด้วยเต้าหู้ยี้ ใส่เผือก เต้าหู้ทอด และเห็ดหอม)  เรื่องอาหารนี้เจ้าภาพถือเป็นเรื่องสำคัญต้องดูแลมิให้ขาดตกบกพร่อง

            เจ้าภาพจะทักทายกับทุกคนที่มาร่วมในงานมีโฆษกประกาศต้อนรับเชื้อเชิญแขกเข้าสู่โรงเลี้ยงเพื่อรับประทานอาหาร เสร็จแล้วญาติมิตรและแขกก็จะร่วมทำบุญ เรียกว่าให้งาน มีเจ้าภาพคอยรับเงินจดชื่อ – นามสกุล บ้านที่อยู่ จำนวนเงิน  และตอบแทนด้วยบัตรขอบคุณ บอกกำหนดการฌาปนกิจผูกด้ายสีแดง ไว้เป็นการเชิญชวนให้มาในวันเผาอีกครั้งหนึ่ง ปัจจุบันบางงานเปลี่ยนจากบัตรขอบคุณเป็นของชำร่วยประเภท ยาหม่อง ยาดม ปากกา ฯลฯ

            เมื่อถึงวันยกศพไปเผาหรือฝัง บรรดาญาติมิตรเพื่อนฝูง ที่รู้จักมักคุ้นก็จะมาร่วมพิธีสวดมาติกาบังสุกุล มีการเลี้ยงอาหารเที่ยงอีกครั้งหนึ่ง  อาจเป็นอาหารชนิดเดียวกับวันเข้าการหรือ เมื่อถึงกำหนดเวลาก็ยกศพจากที่ตั้งหามไปสู่เมรูหรือป่าช้า เพื่อเผาหรือฝังตามประเพณี สมัยก่อนผู้ไปส่งศพจะถือฟืนไปคนละดุ้น ด้วยเพื่อใช้เผาศพ ปัจจุบันธรรมเนียมนี้ยังมีอยู่บ้างในชนบท  ถ้าเป็นศพที่เผาก็จะเก็บอัฐิในวันรุ่งขึ้น เจ้าภาพจะนิมนต์พระแปรธาตุเพื่อเก็บอัฐินำไปบังสุกุล  นำเก็บไว้ในที่เหมาะสม หรือบัวซึ่งทำเป็นรูปเจดีย์เล็ก ๆ สูงประมาณ 1 เมตร เรียกว่า เข้าบัว 

            การไว้ทุกข์ บรรดาลูกหลานและญาติจะไว้ทุกข์ด้วยการแต่งดำ  ถ้าเป็นญาติห่าง ๆ ก็ไม่ค่อยเคร่งครัดนัก   อาจแต่งดำขาว ระยะเวลาไว้ทุกข์อาจเป็น 1 ปี 100 วัน  50 วัน  หรือปลดทุกข์ทันทีหลังจากบรรจุอัฐิแล้ว  ในวันปลดทุกข์จะมีการทำบุญถวายสังฆทานอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ตายอีกครั้งหนึ่ง